ส่งฟรี! ที่เซเว่นอีเลฟเว่นทุกสาขา
ค้นหาสาขา
หลายคนคงเคยเผชิญกับอาการ คันตามตัว ยุบยิบมาก่อน มีทั้งผื่นขึ้นตามตัว หรือไม่มีตุ่มขึ้นตามผิวหนัง ซึ่งมักจะสร้างความรำคาญใจที่ต้องเกาให้หายคันอยู่บ่อย ๆ อาจทำให้ผิวหนังเป็นรอยแดง หรือมีอาการอักเสบขึ้นได้ อีกทั้งยังรบกวนการใช้ชีวิตประจำวันอีกด้วย เช่น ทำให้เสียสมาธิ ทำให้นอนหลับไม่สนิท แต่ถ้าหากได้เจาะลึกถึงอาการคันนี้จะพบว่า เกิดจากหลายสาเหตุ และอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพบางอย่างที่ซ่อนอยู่
บทความนี้ ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส จึงได้รวบรวมข้อมูลดี ๆ เกี่ยวกับอาการคันตามตัวยุบยิบที่อาจเกิดจากสาเหตุสำคัญเหล่านี้ เพื่อเป็นแนวทางในการรักษาอาการให้ดีขึ้น
อาการ คันตามตัว คืออะไร?
อาการคันตามตัวเป็นภาวะทางผิวหนังที่เกิดการระคายเคืองไปทั่วทั้งบริเวณของร่างกาย ซึ่งจะมีผื่นขึ้นตามตัว หรือไม่มีผื่น ส่งผลให้ผู้ป่วยเกาหรือแกะผิวที่มีอาการดังกล่าว หากยิ่งเกา ยิ่งแกะมาก ผิวหนังจะยิ่งมีอาการหนักขึ้นได้ เช่น เป็นรอยแดง หรือเป็นแผลเลือดออก เป็นต้น
สาเหตุที่ทำให้รู้สึก คันตามตัว
อาการคันตามตัวสามารถเกิดขึ้นได้จากหลากหลายสาเหตุ ซึ่งจะรู้สึกคันมากน้อยแค่ไหน ขึ้นอยู่กับชนิดของสาเหตุที่ทำให้มีอาการขึ้นมา โดยสาเหตุที่มักจะพบได้บ่อย มีดังนี้
- ภาวะผิวแห้งจากอายุที่เพิ่มขึ้น เนื่องจากอวัยวะในร่างกายเสื่อมสภาพลง ทำให้ไม่สามารถกักเก็บน้ำในชั้นผิวได้นานขึ้น มีโอกาสที่ผิวจะระคายเคืองจนคันได้
- โรคผิวหนังชนิดต่าง ๆ เช่น ผิวหนังอักเสบ ผื่นแพ้ผิวหนัง ลมพิษ สะเก็ดเงิน รวมถึงผื่นจากแมลงกัดต่อย ฯลฯ
- สารเคมี หรือผลิตภัณฑ์ที่สัมผัสกับผิวหนัง เช่น สารประกอบในสบู่ ผงซักฟอก น้ำหอม โลชั่น ฯลฯ
- สารก่อภูมิแพ้ เช่น PM 2.5 ฝุ่น เกสรดอกไม้ เป็นต้น
- โรคหรือภาวะเจ็บป่วย เช่น ภาวะไตวายเรื้อรัง ภาวะดีซ่าน โรคเบาหวาน โรคไทรอยด์ เป็นต้น
- ยารักษาบางชนิด เช่น ยาปฏิชีวนะ ยากันชัก ฯลฯ
- โรคทางระบบประสาท เช่น โรคเนื้องอกในสมอง โรคปลายประสาทอักเสบจากงูสวัด
- อาการผิดปกติทางจิต เช่น ภาวะซึมเศร้า ภาวะย้ำคิดย้ำทำ หรือภาวะที่ผู้ป่วยจินตนาการว่าพยาธิกำลังไชเข้าผิวหนัง ทำให้เข้าใจผิดและเผลอเกาได้
ผู้ป่วยที่รู้สึกคันอาจเกิดจากสาเหตุมากกว่า 1 สาเหตุร่วมกันได้ หรืออีกกรณีหนึ่งที่มีโอกาสเกิดขึ้นได้ นั่นคือ เกิดอาการคันตามตัวโดยไม่ทราบสาเหตุ และแพทย์ไม่สามารถระบุได้อย่างแน่ชัดว่าเกิดจากอะไร ซึ่งมักจะเกิดขึ้นกับผู้ที่มีอาการคันชนิดไม่มีผื่นขึ้นตามตัว
เมื่อแต่ละสาเหตุของอาการคันตามผิวหนังนั้นแตกต่างกัน อาจนำไปสู่ลักษณะอาการคันที่แตกต่างกันด้วย
ลักษณะอาการ คันตามตัว ยุบยิบ
จะรู้สึกคันยุบยิบตามตัว เช่น แขน ขา คอ ข้อพับ และบริเวณอื่น ๆ มีความบอบบาง เมื่อเกิดอาการคันที่นำไปสู่การเกาหรือแกะ อาจทำให้ผิวหนังเกิดความเสียหาย และมีโอกาสติดเชื้อได้ง่ายขึ้น อาทิเช่น
- ผิวหนังอักเสบ
- มีรอยขีดข่วน เป็นแผลแนวยาว
- มีตุ่มขึ้นตามตัวคล้ายสิวขึ้น
- มีผื่นขึ้นตามตัว
- ผิวแห้งแตก
- ผิวลอกเป็นขุย
อาการคันตามตัวจะส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นการทำงานที่จะเสียสมาธิไปกับการเกา จนประสิทธิภาพการทำงานลดลง รวมถึงการพักผ่อนที่ต้องรู้สึกรำคาญใจกับอาการคันยุบยิบตามตัวตอนกลางคืน ทำให้ไม่สามารถนอนหลับได้เต็มอิ่ม ส่งผลให้มีอาการอ่อนเพลียได้ นอกจากนี้ อาการคันอาจกินเวลาสั้น ๆ หรือยาวนานกว่าปกติ โดยจะขอจำแนกออกเป็น 2 กลุ่มอาการ คือ
- อาการคันเฉียบพลัน อาการระยะสั้นที่จะรู้สึกคันตามตัวไม่เกิน 1 สัปดาห์
- อาการคันเรื้อรัง อาการระยะยาวที่จะมีอาการมานานเกิน 1 สัปดาห์
เมื่อมีอาการคันตามตัว ขอแนะนำให้ไปพบแพทย์ เพื่อทำการวินิจฉัยอาการที่เกิดขึ้นว่าเกิดจากอะไร และจะทำการรักษาอย่างไร หรือหลังจากรับคำวินิจฉัยจากแพทย์แล้วพบว่ามีอาการรุนแรง สามารถไปพบเภสัชกรที่ร้านยาใกล้ฉัน เช่น ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ที่มีมากกว่า 500 สาขาทั่วประเทศ เพื่อรับคำปรึกษาเกี่ยวกับยาที่ใช้รักษาเพื่อบรรเทาอาการคันที่เกิดขึ้น โดยมีรายละเอียดในการรักษา ดังนี้
อาการ คันตามตัว รักษาอย่างไร?
อาการคันตามตัวในปัจจุบันจะใช้หลักการรักษา 2 รูปแบบ เพื่อให้การรักษาเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพที่สุด และตรงอาการที่สุด ได้แก่
-
รักษาอาการ คันตามตัว แบบจำเพาะ
เป็นการรักษาสำหรับกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการคันตามตัวโดยไม่ทราบสาเหตุ หรือเป็นผื่นคันตามตัวไม่หาย รวมถึงอาการคันที่เกิดจากโรคผิวหนัง หรือโรคบางชนิดที่ต้องอาศัยความเชี่ยวชาญเชิงลึก โดยจะมีการตรวจทางห้องปฏิบัติการ (การตรวจแลบ) เพิ่มเติม เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงให้พบ และสามารถรักษาต่อได้ตรงจุดมากขึ้น เช่น
- ผู้ป่วยที่คันจากผื่นอักเสบ จะรักษาด้วยยาสเตียรอยด์ หรือยาลดการอักเสบอื่น ๆ
- ผู้ป่วยที่คันจากเชื้อรา หรือเชื้อแบคทีเรีย จะรักษาด้วยยาฆ่าเชื้อที่ผิวหนัง
- ผู้ป่วยที่คันตามตัวจากโรคบางชนิด จะรักษาด้วยยาที่จำเพาะต่ออาการคัน เช่น ยาแก้ภาวะดีซ่าน ยาต้านซึมเศร้า เป็นต้น
-
รักษาอาการคันตามตัวแบบประคับประคอง
เป็นการรักษาที่มุ่งเน้นเพื่อระงับอาการคันตามตัวที่เกิดขึ้น ทำให้รู้สึกคันน้อยลง ส่วนใหญ่จะใช้รักษากับอาการคันที่รู้สาเหตุ แต่ไม่รุนแรง โดยมีวิธีรักษา ได้แก่
- ยาทาชนิดสเตียรอยด์ หรือชนิดอื่น ๆ ที่มีสรรพคุณยับยั้งอาการคัน และให้ความชุ่มชื้น
- ยารับประทานที่มีสรรพคุณลดอาการคัน เช่น ยาต้านฮีสตามีนแก้อาการคัน ยากดภูมิคุ้มกัน ยาต้านโอปิออยด์ และยาอื่น ๆ
- การฉายแสงอาทิตย์เทียม (Phototherapy) สำหรับผู้ป่วยที่มีผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง สะเก็ดเงิน รวมถึงภาวะไตวายเรื้อรัง ที่ไม่สามารถรักษาด้วยวิธีปกติได้
นอกจากการรักษาแล้ว ยังมีอีกสิ่งหนึ่งที่ควรให้ความสำคัญไม่ต่างกัน นั่นคือการดูแลตัวเองให้สุขภาพดีทั้งร่างกาย และจิตใจระหว่างที่มีอาการคันตามตัว เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาให้หายเร็วขึ้น โดยมีวิธีการดูแลสุขภาพ ดังนี้
หากรู้สึกคันตามตัว ต้องดูแลตัวเองอย่างไร?
- หลีกเลี่ยงการแกะเกาผิวหนังเมื่อรู้สึกคันตามตัว เพื่อลดโอกาสที่ผิวหนังจะอักเสบ หรือติดเชื้อโรค หากทนอาการไม่ไหว ให้ใช้วิธีตบหรือแตะผิวแทน
- รักษาความสะอาดเล็บให้สะอาด พร้อมกับตัดเล็บให้สั้น
- ใช้สบู่อ่อน ๆ เมื่ออาบน้ำ และทาโลชั่นหลังอาบน้ำเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิวหนังทุกวันอย่างสม่ำเสมอ
- งดสวมเสื้อผ้าขนสัตว์ ผ้าเนื้อหยาบ หรือผ้าสังเคราะห์ เพราะเนื้อผ้าเหล่านี้อาจกระตุ้นให้ผิวหนังระคายเคือง และเกิดอาการคันได้
- ใช้ผงซักฟอก หรือน้ำยาซักผ้าสำหรับคนผิวแพ้ง่าย
- หากผิวหนังเป็นตุ่ม ผื่นขึ้นตามตัว หรือเป็นแผลจากการเกาหรือแกะ ให้ใช้ น้ำเกลือ เช็ดตามบริเวณผิวที่มีปัญหา เพื่อฆ่าเชื้อโรคจากมือที่เกา และทำให้ผิวหนังสะอาดมากขึ้น
- ทำจิตใจให้ผ่อนคลาย ไม่เครียด วิตกกังวล
- ใช้ยาตามคำแนะนำของแพทย์ หรือเภสัชกรอย่างเคร่งครัด
การใช้สิทธิบัตรทองในการรักษาอาการคันตามตัว
สำหรับผู้ที่มีอาการคันผิวหนัง หรือมีผื่นขึ้นตามตัวเกิดขึ้น สามารถใช้สิทธิบัตรทองเพื่อรับบริการที่ร้านยาที่เข้าร่วม “โครงการร้านยาคุณภาพของฉัน ให้บริการดูแลอาการเจ็บป่วยเล็กน้อย 32 อาการ” ได้ ซึ่งจะมีเภสัชกรคอยให้คำปรึกษา และจ่ายยาที่จำเป็น เช่น ยาฆ่าเชื้อยาทาแก้คัน ยาแก้แพ้ รวมถึงน้ำเกลือล้างแผล โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย
ผู้ที่ต้องการใช้สิทธิบัตรทองสำหรับรักษาอาการคันที่ร้านยา สามารถตรวจสอบรายชื่อร้านยาใกล้บ้านได้ผ่านแอปพลิเคชัน หรือเว็บไซต์ของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) [ เช็กรายชื่อร้านยาได้ที่นี่ ] โดยร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ได้เข้าร่วมโครงการสิทธิบัตรทอง พร้อมให้บริการ Delivery จัดส่งยาและสินค้าสุขภาพถึงบ้าน ผ่านแอปพลิเคชัน ALL PharmaSee
ใช้บริการ Delivery คลิกเลย!
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ อาการคันตามตัวยุบยิบ
Q: อาการคันตามตัวแบบไหนที่บ่งบอกถึงโรคไต?
A: ผู้ป่วยโรคไตจะมีอาการคันตามตัวเป็นช่วง ๆ ทั่วร่างกาย บางกรณีอาจจะคันเฉพาะจุด มักจะคันตรงบริเวณที่แขน และหลังด้านบน หากเกาหรือแกะบ่อย ๆ อาจทำให้ผิวหนังติดเชื้อได้ง่าย เกิดตุ่มคันนูนหนา และผิวหนังหนาเหมือนเปลือกไม้
Q: คันตามตัวตอนกลางคืนบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพอะไร?
A: อาการคันตามตัวตอนกลางคืนอาจเป็นสัญญาณบอกปัญหาสุขภาพหลายอย่าง ได้แก่ ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง โรคภูมิแพ้ ร่างกายสูญเสียความชุ่มชื้นตอนกลางคืน นอกจากนี้ยังมีสาเหตุจากภาวะเจ็บป่วย เช่น โรคไตเรื้อรัง โรคเบาหวาน โรคผิวหนังอักเสบ โรคสะเก็ดเงิน รวมถึงภาวะซึมเศร้า และโรควิตกกังวล
Q: ขาดวิตามินอะไรทำให้รู้สึกคันตามตัวยุบยิบ?
A: วิตามินบี 6 หรือ ไพริดอกซีน (Pyridoxine) เพราะวิตามินชนิดนี้มีส่วนช่วยในการสร้างแอนติบอดี และเม็ดเลือดแดง เมื่อขาดวิตามินชนิดนี้ไป อาจทำให้เนื้อเยื่อส่วนต่าง ๆ เกิดการอักเสบ และผิวหนังผิดปกติได้ เช่น อาการคันตามตัว ตุ่มผื่นตามผิวหนัง เป็นต้น
สรุป
อาการคันตามตัวเป็นภาวะที่ผิวหนังเกิดการระคายเคือง ทำให้รู้สึกคันยุบยิบทั่วทั้งบริเวณของร่างกาย โดยสาเหตุอาจเกิดจากปัจจัยต่าง ๆ ที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นความเสื่อมของผิวหนังเมื่ออายุเพิ่มขึ้น ภาวะเจ็บป่วย สารเคมีหรือสารก่อภูมิแพ้ ยารักษาบางชนิด โรคระบบประสาท รวมถึงความผิดปกติทางจิตใจ จึงนำไปสู่ลักษณะอาการคันที่แตกต่างกันตามสาเหตุที่เกิดขึ้น ทั้งนี้ สามารถรักษาให้รู้สึกคันน้อยลงได้ ควบคู่กับการดูแลสุขภาพกาย และจิตใจไปพร้อมกัน จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาให้ดีขึ้น และช่วยให้หายได้ไวขึ้นนั่นเอง
ทั้งนี้ สำหรับใครที่มีอาการคันผิวหนัง หรือมีผื่นขึ้น สามารถใช้บริการสิทธิบัตรทองเพื่อรับยารักษาโดยไม่มีค่าใช้จ่ายได้ที่ร้านยาที่เข้าร่วมโครงการ “โครงการร้านยาคุณภาพของฉัน ให้บริการดูแลอาการเจ็บป่วยเล็กน้อย 32 อาการ”
ที่มา
Itchy Skin at Night จาก Clevelandclinic
Itchy skin (pruritus) จาก Mayo Clinic
Itchy skin จาก National Health Service (NHS)
คันและยาบรรเทาอาการคัน จาก คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
อาการคัน (Pruritus) จาก คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
อาการคัน ปัญหาผิวในผู้ป่วยโรคไต จาก โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์
เรื่อง “คัน คัน” จาก คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
แหล่งรวมวิตามิน จาก โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์
อัปเดตและติดตามสาระสุขภาพดี ๆ จาก ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ได้ที่
หากมีข้อสงสัย หรืออยากสอบถามเพิ่มเติม เกี่ยวกับเรื่อง สุขภาพและการใช้ยา สามารถปรึกษากับเภสัชกรได้ที่ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ทุกสาขาทั่วประเทศ หรือสะดวกมากยิ่งขึ้น สามารถปรึกษาเภสัชกรร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ผ่าน Application ALL PharmaSee ได้ตลอด 24 ชั่วโมง มาสุขภาพดีไปด้วยกันนะคะ
บทความที่เกี่ยวข้อง
