ผื่นแพ้อากาศ อาการ และวิธีป้องกันตัวเองอย่างไร ไม่ให้เป็นหนัก

ผื่นแพ้อากาศ ด้วยมลพิษฝุ่นควัน หรือ PM2.5 อาจเป็นปัญหาใหญ่ต่อระบบภูมิคุ้มกันภายในร่างกาย และผิวหนังโดยตรง จากสารก่อภูมิแพ้ในชั้นบรรยากาศ ซึ่งทำให้เกิดผื่นแดงคัน บริเวณส่วนต่าง ๆ เช่น ใบหน้า, ลำตัว, แขน, ขา และตามข้อพับ เป็นต้น โดยหากไม่ทำการรักษา หรือมีพฤติกรรมการเกาผื่นคันที่มากเกินไป อาจก่อให้เกิดแผลติดเชื้อแบบเฉียบพลัน และเรื้อรังได้ในที่สุด

บทความนี้ ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส จึงมีข้อมูลดี ๆ เกี่ยวกับ ผื่นแพ้อากาศ อาการ และวิธีป้องกันตัวเองอย่างไร ไม่ให้เป็นหนัก มาฝากกัน

 

ผื่นแพ้อากาศ คืออะไร 

 

 
ผื่นแพ้อากาศ จัดเป็นอาการแพ้ส่วนหนึ่ง ของโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic Dermatitis) ที่เกิดจากสภาพอากาศเป็นพิษ จากสารก่อภูมิแพ้ต่าง ๆ ในบรรยากาศ รวมถึงการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิอย่างฉับพลัน เช่น ความร้อน, ความเย็น และความชื้น เป็นต้น ส่งผลให้ร่างกายมีการตอบสนองต่อสิ่งเร้าเหล่านี้มากเกินไป จนนำไปสู่การเกิดผื่นอักเสบบริเวณใบหน้า, ลำตัว, แขน, ขา หรือข้อพับ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย แต่มักจะพบได้มากสุดในวัยเด็ก 

 

ลักษณะอาการของ ผื่นแพ้อากาศ  

โดยทั่วไปผื่นแพ้อากาศ มักจะเกิดอาการภูมิแพ้ มาก่อน ในระยะเริ่มต้น ผู้ป่วยจะมีลักษณะคัดจมูก ไอ จามตาแดง น้ำมูกไหล หรือเริ่มมีอาการคันตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย คล้ายกับคนที่เป็นโรคภูมิแพ้ จากนั้นเมื่อผิวหนัง มีการตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ในบรรยากาศ หรือการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ โดยไม่ทำการรักษา ลักษณะของผื่น ก็จะเริ่มมีอาการ ดังนี้ 

1. ผิวหนังแห้ง 
2. เริ่มมีตุ่มนูนขึ้นมาบริเวณผิวหนัง  
3. เกิดผื่นแดงเป็นปื้น ๆ 
4. รู้สึกคัน หรือ แสบ 
5. แผลจากผื่นเริ่มขยายเป็นวงกว้าง 
6. อักเสบ และบวมขึ้น 

 

สาเหตุที่ก่อให้เกิด ผื่นแพ้อากาศ มีอะไรบ้าง

 

 

 

ผื่นแพ้อากาศ หรือผื่นคันแพ้อากาศ มักจะมีสาเหตุมาจากหลายปัจจัย แต่สามารถจำแนกแบ่งออกมาเป็น 2 ปัจจัยหลัก ๆ ได้แก่ 

1. สภาพอากาศ 

ไม่ว่าจะเป็น ในช่วงฤดูร้อน ที่ต้องพบเจอกับอากาศอบอ้าว, ฤดูหนาว ทำให้อากาศมีความเย็นจัด หรือ ฤดูฝน ต้นเหตุของความอับชื้น และทำให้ผิวหนังเกิดการระคายเคือง จนนำไปสู่ผื่นแพ้อากาศ  

2. สารก่อภูมิแพ้ 

• เกสรดอกไม้ หญ้า วัชพืช 
• ไรฝุ่น 
• ควันบุหรี่ 
• ละอองเชื้อรา 
• ขนสัตว์ 
• สารก่อภูมิแพ้จากแมลงในอากาศ 
• รังแคสัตว์เลี้ยง 
• เชื้อโรคต่าง ๆ 

 

อาการ ผื่นแพ้อากาศ ส่งผลกระทบอย่างไรต่อการใช้ชีวิต

สำหรับผู้ที่มีอาการผื่นแพ้อากาศ อาจส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตได้หลายรูปแบบ ซึ่งจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ โดยสามารถยกตัวอย่างปัจจัยการใช้ชีวิตในด้านต่าง ๆ เช่น

1. ด้านการทำงาน

ผู้ที่มีอาการแพ้ อาจสูญเสียสมาธิในการทำงาน จนไม่สามารถเรียนรู้ตามปกติได้

2. ด้านการออกกำลังกาย

ผู้ป่วยที่มี ผื่นแพ้อากาศ จะไม่สามารถออกกำลังกาย หรือเล่นกีฬาได้อย่างเต็มที่เนื่องจากความอับชื้น สาเหตุของการเกิดผื่นอักเสบ 

3. ด้านการพักผ่อน

อาการแพ้อาจทำให้ผู้ป่วยไม่สามารถพักผ่อนได้ตามปกติ เนื่องจากอาการคันของผื่นในช่วงกลางคืน อาจสร้างความกวนใจในการนอนหลับ

 

การวินิจฉัย ผื่นแพ้อากาศ เป็นอย่างไร

 

 

 

โดยปกติ ผู้ป่วยที่เป็นผื่นแพ้อากาศ หรือผื่นอื่น ๆ ที่เกิดจากปัจจัยทางสภาพอากาศ, สารก่อภูมิแพ้ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญ อาจเริ่มตรวจสอบโดยการซักถามประวัติเบื้องต้น และทำการวินิจฉัยดังนี้

1. การผ่าตัดชิ้นเนื้อจากผิวหนัง (Skin Biopsy)

เป็นการผ่าตัดเนื้อเยื่อออกจากผิวขนาดเล็ก สำหรับการวินิจฉัยโรค เพื่อตรวจสอบเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรีย ที่อยู่ตามบริเวณผิวหนัง ซึ่งวิธีนี้ยังสามารถบ่งบอกถึงระยะความรุนแรงของผื่น ว่าอยู่ในระยะใด เพื่อเตรียมการสำหรับการรักษาที่เหมาะสม

2. การทดสอบผื่นทางผิวหนัง (Allergy Skin Test)

คือ การนำน้ำยาที่สกัดจากสารก่อภูมิแพ้ชนิดต่าง ๆ เช่น ฝุ่น ตัวไรฝุ่น เชื้อรา รังแคของสัตว์ ฯลฯ มาทดลองหยดลงบนผิวหนังของผู้เข้ารับการตรวจ เพื่อดูว่าผู้ป่วยเกิดผื่นแพ้จากสาเหตุของอะไร ซึ่งบริเวณนั้นก็จะเกิดตุ่มนูน แดง คันขึ้น และสามารถยุบหายได้เอง

3. การตรวจเลือด (ฺBlood Test)

โดยสำหรับผู้ป่วย ที่มีอาการของผื่นแพ้ทางผิวหนัง และทำการทดสอบ 2 วิธีข้างต้นแล้ว แต่ยังสาเหตุไม่ได้ การเจาะเลือดเพื่อตรวจผลหาปริมาณสารก่อภูมิแพ้แต่ละชนิด จะช่วยให้ผู้เข้ารับการตรวจทราบผลได้รวดเร็ว และแม่นยำมากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ วิธีดังกล่าวอาจมีค่าใช้จ่ายที่สูง ขึ้นอยู่กับสถานที่ให้บริการ

 

วิธีป้องกันผื่นภูมิแพ้อากาศ 

การป้องกันผื่นแพ้อากาศ อาจจะต้องพยายามหลีกเลี่ยงสิ่งที่เป็นสาเหตุของอาการแพ้ ดังนี้ 

• ไม่เกาบริเวณที่เกิดผื่นคัน
  เพราะอาจทำให้ผื่นอักเสบมากขึ้น และเพิ่มความเสี่ยงของการติดเชื้อ 
• ซักเสื้อผ้าบ่อย ๆ
  เนื่องจากฝุ่น และสิ่งสกปรกจากเสื้อผ้า อาจทําให้เกิดอาการแพ้ได้ ดังนั้นควรทำความสะอาดอย่างเป็นประจํา ไม่ปล่อยให้เกิดการหมักหมม 
• ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิต
  เช่น หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่หรือการดื่มแอลกอฮอล์ เพื่อลดโอกาสที่จะเป็นตัวกระตุ้นการเกิดผื่นแพ้อากาศ   
• สวมใส่หน้ากากอนามัย
  เพื่อป้องกันฝุ่นละออง และสารก่อภูมิแพ้ที่อาจปนเปื้อนอยู่ในบรรยากาศ 
• ทำความสะอาดที่พัก
  อาจจะเป็นการทำความสะอาดข้าวของเครื่องใช้ต่าง ๆ  หรือดูดฝุ่นตรงซอกประตู หน้าต่าง และปิดให้สนิท เพื่อลดโอกาสของการเกิดฝุ่นละออง และสารก่อภูมิแพ้ 
• นำสัตว์เลี้ยงไว้บริเวณนอกบ้าน
  สำหรับผู้ที่มีอาการแพ้ขน หรือรังแคของสัตว์เลี้ยง แพทย์ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้เลี้ยงไว้ข้างนอกจะดีที่สุด เพื่อป้องกันอาการแพ้ที่อาจเกิดขึ้น รวมถึงหากจำเป็นต้องดูแลทำความสะอาดสัตว์เลี้ยง ควรสวมใส่หน้ากากอนามัยทุกครั้ง 
• ปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
  หากมีอาการผื่นแพ้อากาศเป็นประจำ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำในการป้องกัน   

 

การดูแลรักษา “ผื่นแพ้อากาศ” เบื้องต้น

 

 

• ไม่อาบน้ำเป็นเวลานาน
  ระยะเวลาในการอาบน้ำที่เหมาะสมควรไม่เกิน 5-10 นาที เพราะอาจทำให้ผิวแห้ง และเกิดผื่นคันได้ 
• เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวสูตรอ่อนโยน และให้ความชุ่มชื้น
  เพื่อฟื้นฟูสุขภาพผิว ลดอาการระคายเคือง 
• บำรุงผิวด้วยครีมกันแดด
  แนะนำว่าควรเลือกใช้เนื้อครีม ที่มีส่วนผสมของสารป้องกันผิวจากฝุ่น และมลภาวะต่าง ๆ เพื่อไม่ให้เกิดผื่นแพ้อากาศได้ง่าย  
• ทาครีมที่มีส่วนผสมของคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids) 
  ช่วยลดอาการอักเสบของผิวหนัง และลดอาการบวมให้ดีขึ้น ทั้งนี้การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ 
• หยอดตา หรือพ่นยาแก้แพ้
  สำหรับผู้ป่วยที่เป็นผื่นแพ้อากาศ ที่เกิดจากภูมิแพ้ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญอาจเลือกจ่ายยาให้ในรูปแบบของยาพ่นจมูก หรือยาหยอดตา เพื่อยับยั้งอาการคัน 
• พักผ่อนให้เพียงพอ และทานอาหารที่มีประโยชน์
  จะช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง และมีสุขภาพดี 

 

ที่มา: 

โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง จาก สมาคมโรคภูมิแพ้ โรคหืด และวิทยาภูมิคุ้มกันแห่งประเทศไทย
Airborne Allergies จาก Pregnancybirthbaby
How Can I Control Indoor Allergens and Improve Indoor Air Quality จาก Aafa
An Overview of Airborne Allergies จาก Verywellhealth
Airborne Contact Dermatitis จาก DermNet
Skin Rash จาก Cleveland Clinic
4 Skin Allergies Caused by the Weather จาก Makati Medical Center

 

อัปเดตและติดตามสาระสุขภาพดี ๆ จาก ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ได้ที่

---

หากมีข้อสงสัย หรืออยากสอบถามเพิ่มเติม เกี่ยวกับเรื่อง สุขภาพและการใช้ยา สามารถปรึกษากับเภสัชกรได้ที่ร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ทุกสาขาทั่วประเทศ หรือสะดวกมากยิ่งขึ้น สามารถปรึกษาเภสัชกรร้านยา เอ็กซ์ต้า พลัส ผ่าน Application ALL PharmaSee ได้ตลอด 24 ชั่วโมง มาสุขภาพดีไปด้วยกันนะคะ

 

บทความที่เกี่ยวข้อง